· Con saída e chegada desde o Pazo de Mariñán, coñeceron a historia de Filomena Dato Muruais, Xabiela Fraga, María Miramontes, Jacinta Landa e Inés de Ribadeneira.
Hoxe, domingo 19 de maio, levou a cabo o primeiro dos percorridos guiados en autobús para divulgar todo o material xerado no programa ‘Bergondo en feminino’, impulsado polo Concello para a visibilización das mulleres do municipio e que este 2024 cumpre cinco anos desde o seu lanzamento.
Foron 17 persoas as que participaron neste primeiro roteiro, baixo o título “Abrandares que abren camiño”, poñendo en valor a figura de cinco bergondesas que romperon cos estereotipos da súa época e desenvolvéronse libremente: Filomena Dato Muruais, Xabiela Fraga, María Miramontes, Jacinta Landa e Inés de Ribadeneira.
Para dar un maior valor ás diferentes paradas, articúlase un relato que contribúe, dun modo máis explícito, á sensibilización en materia de xénero. O contexto deste primeiro itinerario fai referencia a que, no avance dos dereitos sociais para as mulleres, moitas persoas romperon os estereotipos do seu tempo, levaron a cabo papeis tradicionalmente asignados aos homes ou refixeron a súa vida despois de ser vítimas da violencia machista.
O percorrido comezou no Pazo de Mariñán, onde se repartiron entre os asistentes as camisetas do programa ‘Bergondo en feminino’. Tras subirse ao bus, a primeira parada foi a igrexa de San Vicente de Moruxo, onde se profundou na figura de Filomena Dato Muruais, escritora e feminista, e levou a cabo unha lectura de poemas da autora. A seguinte parada foi en Santa Marta, na casa de Xabiela Fraga, xoieira de profesión, e onde unha integrante do voluntariado municipal que investigou a súa figura, Carmen García, explicou a súa historia. O traxecto continuou no centro social de Guísamo, onde os participantes penetráronse na figura de María Miramontes, unha galeguista que, por selo, foi represaliada. A penúltima parada foi na Quinta do Cortón, onde, a través dunha teatralización de Marta Pumares, os asistentes coñeceron a historia de Jacinta Landa, educadora, etnógrafa e solidaria. Por último, de novo no Pazo de Mariñán, realizouse un relatorio para coñecer a traxectoria de Inés de Ribadeneira, vítima de violencia de xénero.
Bergondo en feminino 2024
Para 2024, a iniciativa ponse como obxectivo divulgar todo o material xerado nas edicións previas, dando a coñecer entre a cidadanía as quince bergondesas que xa forman parte do elenco de homenaxeadas. Para isto, a proposta é realizar tres percorridos guiados en autobús polas diferentes parroquias, cada unha cun fío condutor diferente.
O segundo roteiro está programada para o sábado 1 de xuño, tamén ás 10:00 horas. Titulada “Mulleres que se solidarizan e loitan”, poñerá o foco noutras cinco mulleres que foron importantes para a súa comunidade, loitando pola democracia e involucrándose no desenvolvemento do seu pobo, combatendo, en ocasións, contra a represión.
A última excursión, “Mulleres que sosteñen a vida, vos saberes e vos vínculos”, realizarase o venres 14 de xuño, ás 17:00 horas. Así, coñecerase a cinco veciñas ilustres nos seus lugares de orixe, moi coñecidas por desenvolver oficios tradicionais, nalgúns casos case extintos, e que foron transmisoras do saber no seu círculo social.
Como broche de ouro, o luns 17 de xuño celebrarase no CPAP de Bergondo o obradoiro “Ou mosaico dá memoria”, unha proposta plástica guiada pola artista Dores Polo. Nel traballarase sobre a historia das mulleres a través da colaxe, facendo unha homenaxe a figuras tradicionalmente invisibilizadas. As obras resultantes formarán parte dunha mostra colectiva que expoñerá en Cásaa Museo de María Pita na Coruña este verán.
Todas estas actividades son gratuítas, pero o número de prazas é limitado, polo que é necesario realizar unha inscrición previa. As persoas interesadas poden anotarse neste formulario, a través do teléfono 981 791 252 ext. 4 ou no correo electrónico serezabel.rodriguez@bergondo.gal.
Iniciativa premiada
Esta iniciativa foi premiada a finais de 2023 pola Federación Española de Municipios e Provincias (FEMP) e a Delegación do Goberno contra a Violencia de Xénero no VII Concurso de boas prácticas locais contra a violencia sobre as mulleres.
Nacido en 2019, o seu obxectivo é rescatar a historia de bergondesas pioneiras, e en moitos casos esquecidas, que batallaron para abrir o camiño para gozar da sociedade que temos hoxe en día.
Entre as iniciativas desenvolvidas baixo o paraugas deste programa, está o renombramiento de sete centros sociais do Concello con nomes de veciñas ilustres ou a elaboración dun mapa virtual interactivo poñendo en valor a vida de 15 bergondesas.
